“Elke kamer in Loevestein heeft zijn eigen verhaal, van ridder tot gevangene”

Slot Loevestein het kasteel, dat 667 jaar geleden werd opgericht, In dit interview neemt Karin een gids die er al meer dan 10 jaar werkt ons mee door de tijd, van de oprichting tot de beroemde ontsnapping van Hugo de Groot.

Wat is de geschiedenis van Slot Loevestein?

“Loevestein is een kasteel en een vesting. Het is allemaal begonnen met het kasteel, dat 667 jaar oud is. Het begon in 1358, maar belangrijker dan het jaartal is dat het in de middeleeuwen was. Ridder Dirk Loef was een ridder, en dat was niet zo hoog; een graaf was veel hoger en had een heel graafschap. Hij had ridders nodig om dat graafschap te besturen. Als onderdeel daarvan kreeg hij de opdracht om in de gaten te houden of er geen wapens gesmokkeld werden over de rivier. Toen bouwde hij een toren, en dat was het eerste beginnetje van Loevestein. Meestal werden er houten torens gebouwd, omdat het een tijdelijk iets was. Maar hij dacht: ‘Je bent pas een ridder als je kan vechten, als je een paard hebt. Maar je moet ook een kasteel hebben.’ Zijn broer had wel een kasteel, en hij zelf had er geen, dus hij maakte er maar een.”

Wat is er later gebeurd met Loevestein?

“Later is Loevestein een gevangenis geworden, maar ook een kazerne. De huisjes die je hier ziet aan de linker kant, zijn soldatenhuisjes waar gezinnetjes in woonden. Het witte grote huis daar was de woning van de commandant; de baas zit altijd een beetje beter, mooier, groter.”

Wat maakt Slot Loevestein anders dan andere kastelen in Nederland?

“Loevestein begon als middeleeuws kasteel, zoals de meeste kastelen in Nederland. Heel vaak, wanneer een kasteel niet meer nodig was voor de verdediging en er wel een adellijke familie woonde, werd het verbouwd tot een paleis. Maar hier op Loevestein werd het een gevangenis.”

Wat heeft Hugo de Groot te maken met Slot Loevestein?

“Hugo de Groot werd in 1583 in Delft geboren. Al op 11-jarige leeftijd werd hij toegelaten tot de Universiteit van Leiden om rechten te studeren. Vijf jaar later behaalde hij zijn doctorstitel. Hugo wordt beschouwd als een van de grondleggers van het volkenrecht. Tot zijn beroemdste werken behoren ‘Mare Liberum’ (over het recht van de vrije zee) en ‘De Iuri Belli ac Pacis’ (over het recht van oorlog en vrede). Deze werken zijn tot op de dag van vandaag nog steeds belangrijk. Op 5 juni 1619 werd hij overgebracht naar Slot Loevestein, toen het een gevangenis was. Later kwamen ook zijn vrouw Maria van Reigersberch en hun dienstmeisje Elselina van Houweningen.”

Hoe is Hugo ontsnapt?

“Op 22 maart 1621 vluchtte Hugo de Groot in een boekenkist uit Loevestein. Op deze dag was er jaarmarkt in Gorinchem, en de gevangenisbaas was weg. Maria legde samen met Elselina de boeken in het bed, zodat het net leek alsof Hugo ziek was. Met alleen zijn ondergoed en zijden kousen aan kroop De Groot in de kist. Elselina ging met de soldaten mee naar Gorinchem om de kist in de gaten te houden. Eenmaal bij de familie aangekomen, stapte Hugo eruit om in metselaarskleren naar Antwerpen te vluchten. Hugo ging naar Parijs en richtte, gesteund door de koning van Frankrijk, een verzoek aan de Staten van Holland om zijn vrouw en kinderen ook naar Frankrijk te laten vertrekken. Dit verzoek werd geaccepteerd, op voorwaarde dat Hugo nooit meer in Nederland terug zou komen. In 1634 werd Hugo de Groot benoemd tot ambassadeur voor de koningin van Zweden in Frankrijk. In 1645 leed zijn schip op een terugreis uit Zweden schipbreuk. Hugo overleefde deze ramp niet en stierf in Rostock, Duitsland. Hij ligt begraven in de Nieuwe Kerk in Delft.”